Blog

Piktogram

X najpopularniejszych aut zza oceanu

Redaktor

Historia amerykańskiego rynku samochodowego

Amerykański rynek samochodowy ma długą i bogatą historię, sięgającą początków XX wieku. Jednym z kamieni milowych amerykańskiej motoryzacji było stworzenie Forda Model T w 1908 roku. Ten rewolucyjny pojazd zrewolucjonizował przemysł motoryzacyjny, czyniąc samochody bardziej dostępnymi dla społeczeństwa. Dzięki produkcji masowej, Model T stał się symbolem nowoczesności i postępu, a jego wpływ na amerykańskie pojazdy jest odczuwalny do dziś. Amerykański samochód odgrywa kluczową rolę w kontekście globalizacji przemysłu motoryzacyjnego, ukazując trudności w jednoznacznym przypisaniu marki do konkretnej narodowości oraz wpływ amerykańskich marek na rozwój samochodów na całym świecie.

W latach 50. i 60., amerykańskie pojazdy stawały się wyraźnie większe, bardziej luksusowe i komfortowe. Był to czas, kiedy samochody zaczęły być postrzegane nie tylko jako środek transportu, ale także jako wyraz statusu społecznego. Charakterystyczne płetwy na tylnych błotnikach, olśniewające chromowane detale i krzykliwe kolory stały się znakiem rozpoznawczym tamtej epoki.

Jednak lata 70. przyniosły rewolucję w amerykańskiej motoryzacji. Kryzys naftowy zmusił producentów do zmiany podejścia i skupienia się na produkcji mniejszych, bardziej ekonomicznych samochodów. Wzrost cen benzyny sprawił, że amerykańskie pojazdy musiały stać się bardziej oszczędne, co wpłynęło na rozwój nowych technologii i innowacyjnych rozwiązań.

Pierwsze amerykańskie samochody – marki

Era amerykańskiej motoryzacji rozpoczęła się na przełomie XIX i XX wieku, kiedy to Henry Ford zaprezentował pierwszy model samochodu o nazwie Ford Model T, innowacyjny pojazd dostępny dla mas. Równocześnie, powstał gigant przemysłu motoryzacyjnego - koncernu General Motors, konsolidujący pod swoim szyldem wiele znanych marek, takich jak Chevrolet, Pontiac, Cadillac czy Buick. Te dwie firmy uważane są za pionierów amerykańskiej motoryzacji, kładąc podwaliny pod rozwój tego sektora, który trwa do dziś. Warto wspomnieć, że marka Pontiac pierwotnie produkowała samochody luksusowe, co sugeruje jej pozycję w segmencie premium przed przejściem na bardziej popularne i sportowe modele.

Amerykańskie marki samochodów – lista

Amerykańskie marki samochodów to szerokie spektrum producentów, każdy z nich wprowadza coś unikalnego do świata motoryzacji. Wśród nich wymienić należy:

  • Ford – Pionier wśród amerykańskich marek, który dał nam legendarny model Mustang, ale też popularne pickupy serii F, w tym Ford F-250.

  • Chevrolet – Amerykańska marka należąca do General Motors, znana przede wszystkim z modeli Camaro i Silverado.

  • Dodge – Producent niesamowicie wydajnych muscle carów takich jak Charger czy Challenger.

  • Chrysler – Firma oferująca szeroką gamę pojazdów, od luksusowych vanów typu Chrysler Town, do popularnych modeli SUV-ów jak Jeep Cherokee i Wrangler. Jeep Wrangler to ikona pojazdów terenowych, znana ze swojej niezawodności i wydajności w trudnych warunkach, z unikalnymi cechami jak możliwość zdejmowania dachu oraz długą historią produkcji.

  • General Motors – Gigant motoryzacyjny, pod którego szyldem działa wiele marek, takich jak Cadillac, Buick czy GMC.

Każda z tych marek ma swoją unikalną historię i identyfikuje się z określonym stylem czy klasą pojazdów. Wszystkie jednak mają jedno wspólne – są nieodłącznym elementem historii i kultury amerykańskiej motoryzacji. Każdy amerykański samochód wnosi coś wyjątkowego do globalnego przemysłu motoryzacyjnego, co czyni te pojazdy szczególnie wyróżniającymi się na tle innych.

Cechy charakterystyczne amerykańskich samochodów

Amerykańskie samochody wyróżniają się na tle innych pojazdów dzięki kilku charakterystycznym cechom, które przyciągają uwagę fanów motoryzacji na całym świecie. Jedną z najbardziej rozpoznawalnych cech amerykańskich samochodów są ich potężne silniki. Większość modeli jest wyposażona w silniki V6 lub V8, które zapewniają imponujące osiągi i niezapomniane wrażenia z jazdy. Te potężne jednostki napędowe są symbolem amerykańskiej mocy i dominacji na drodze.

Kolejną cechą charakterystyczną amerykańskich samochodów jest ich rozmiar. Amerykańskie auta są często większe niż ich europejskie odpowiedniki, co przekłada się na większą przestrzeń bagażową i komfort podróżowania. Duże, przestronne wnętrza są idealne dla rodzin i osób ceniących wygodę podczas długich podróży. Dodatkowo, większe rozmiary pojazdów pozwalają na zastosowanie bardziej zaawansowanych systemów bezpieczeństwa, co zwiększa poczucie bezpieczeństwa na drodze.

Nie można również zapomnieć o unikalnym designie amerykańskich samochodów. Charakterystyczne linie nadwozia, agresywne kształty i wyraziste detale sprawiają, że amerykańskie auta są łatwo rozpoznawalne i przyciągają wzrok. To właśnie te cechy sprawiają, że amerykańskie samochody są tak wyjątkowe i cenione przez miłośników motoryzacji na całym świecie.

Rodzinne amerykańskie pojazdy

Kiedy mówimy o rodzinnym transporcie, amerykańskie samochody odgrywają kluczową rolę. Ich wielkość, komfort i funkcjonalność sprawiają, że są one doskonałym wyborem dla rodzin.

Luksusowe vany, takie jak Chrysler Town & Country, przekształciły sposób, w jaki rodziny podróżują, oferując niewiarygodne ilości przestrzeni pasażerskiej i ładunkowej. Z kolei potężne SUV-y, takie jak Chevrolet Suburban, dostarczają nie tylko mnóstwo miejsca, ale także zdolności terenowe, co czyni je idealnymi dla aktywnych rodzin.

Jednak nie tylko vany i SUV-y zasługują na uwagę. Pickupy, takie jak Ford F-150, również są popularnym wyborem wśród rodzin dzięki ich uniwersalności i wytrzymałości. Niezależnie od indywidualnych potrzeb, amerykański rynek motoryzacyjny oferuje wiele opcji dla rodzin, które szukają odpowiedniego pojazdu.

Amerykańskie sportowe samochody

Gdy myślimy o amerykańskich sportowych samochodach, pierwsze co przychodzi na myśl to ikoniczne „muscle cars” i „pony cars”. To właśnie tutaj, na gruntach amerykańskiej motoryzacji, narodziły się te kategorie, które do dziś wzbudzają emocje i zachwycają swoją mocą i niepowtarzalnym stylem.

Wśród nich Ford Mustang, Dodge Charger i Challenger, oraz Chevrolet Camaro to prawdziwe legendy, które przekraczają granice czasu. Owe auta, znane z potężnych silników i charakterystycznego, agresywnego designu, są symbolami amerykańskiej siły i swobody.

Ponadto, nie można zapomnieć o klasykach jak Ford GT czy Chevrolet Corvette, które z powodzeniem rywalizują z europejskimi supercar'ami, oferując niesamowite osiągi i ekscytujące doznania za kierownicą.

Wszystkie te modele, łączy nie tylko moc i prędkość, ale przede wszystkim duch prawdziwej amerykańskiej motoryzacji. Pragnienie wolności, chęć dominacji na drodze, i pasja do jazdy - to wszystko można odnaleźć w amerykańskich sportowych samochodach.

Chevrolet Camaro

Nowy model Chevrolet Camaro popularny w Stanach Zjednoczonych - piąta generacja.

 

Chevrolet Camaro, nieodłączny rywal Forda Mustanga, jest jednym z najbardziej rozpoznawalnych symboli amerykańskiej motoryzacji. Od momentu swojego debiutu w 1966 roku, Camaro odgrywa kluczową rolę w kształtowaniu kultury muscle carów, zdobywając popularność na całym świecie.

Oryginalne modele Camaro są dziś niezwykle cenione przez kolekcjonerów i miłośników motoryzacji. Wyróżniają się one agresywnym wyglądem, potężnymi silnikami i niepowtarzalnym duchem ery muscle carów.

Współczesne Camaro, choć nawiązują do swoich korzeni, są znacznie bardziej zaawansowane technologicznie. Wyposażone są w nowoczesne systemy bezpieczeństwa, zaawansowane silniki i wyrafinowane systemy wspomagania jazdy.

Niezależnie od tego, czy chodzi o klasyczny model z lat 60-tych, czy nowoczesny samochód sportowy, Chevrolet Camaro zawsze gwarantuje emocje i moc w czystej postaci.

Ford Mustang

Tylna szyba ford mustang - napęd przenoszony na tylną oś.

 

Ford Mustang to ikona amerykańskiej motoryzacji, która od momentu swojego debiutu w 1964 roku zrewolucjonizowała świat samochodów sportowych. Koncepcja „pony car” - sportowego, dwudrzwiowego coupé dostępnego w przystępnej cenie - okazała się strzałem w dziesiątkę.

Pierwsza generacja Mustanga była przełomowa, a jej sukces przekroczył najśmielsze oczekiwania producenta. Jej niepowtarzalny styl, moc i przystępność czyniły ją marzeniem każdego młodego kierowcy.

Na przestrzeni lat Mustang przeszedł wiele zmian, od piątej generacji, która nawiązywała do klasycznych linii pierwszego modelu, po najnowsze, nowoczesne i ekologiczne wersje. Dzisiaj, Mustang jest dostępny nie tylko jako muscle car z potężnym silnikiem V8, ale także jako całkowicie elektryczny SUV w ramach linii Mustang Mach-E.

Bez względu na generację czy wersję, Mustang jest więcej niż samochodem. To symbol wolności, pasji do jazdy i amerykańskiego marzenia. To auto, które pozostaje w sercach miłośników motoryzacji na całym świecie.

Dodge Challenger

Nowe auto wyposażone w wspomaganie kierownicy.

 

Dodge Challenger to kolejny wspaniały przykład amerykańskiego muscle car'a, który zdobył miłośników na całym świecie. Od momentu swojego debiutu w 1970 roku, Challenger zawsze stanowił synonim mocy i stylu.

Pierwsza generacja Challengerów wprowadziła pewne modele, które do dziś są ikonami motoryzacji, takie jak Challenger R/T z silnikiem Hemi. Znane z rozwijania imponującej mocy, te samochody były i nadal są marzeniem dla wielu entuzjastów motoryzacji.

Nowoczesne wersje Dodge Challenger nadal podtrzymują tę tradycję, oferując niesamowitą moc i klasyczny, muskularny wygląd. Jednym z najbardziej imponujących modeli jest Dodge Challenger SRT Hellcat, który z silnikiem o mocy ponad 700 koni mechanicznych stanowi szczyt amerykańskiej mocy.

Challenger to nie tylko samochód, ale wyraz stylu życia, symbolizujący miłość do mocy, prędkości i autentycznego amerykańskiego stylu. Oferuje on emocje, które tylko niewiele innych samochodów jest w stanie dostarczyć.

Chevrolet Corvette

Wysokie zużycie paliwa to cecha charakterystyczna samochodów sportowych.

Chevrolet Corvette, często nazywany „Amerykańskim Sportowcem”, to flagowy model Chevroleta, który od ponad siedmiu dekad definiuje granice osiągów i designu amerykańskich sportowych samochodów. Wyróżniający się od pierwszego modelu w 1953 roku swoją innowacyjnością i stylowym designem, Corvette stał się synonimem amerykańskiego wyrafinowania i mocy.

Często konkurując z europejskimi supercar'ami, Corvette zawsze zachowywał swoją jedyną w swoim rodzaju amerykańską osobowość. Klasyczne modele, takie jak Corvette C1 czy C2, są teraz klasykami, które zachwycają swoim stylowym designem i niezwykłą mocą.

Współczesne modele, takie jak Corvette C8, przekraczają granice, będąc pierwszym Corvette z silnikiem centralnie umieszczonym, przynosząc tym samym wydajność i dynamikę jazdy na zupełnie nowy poziom. Dzięki swojej niezrównanej mocy, niepowtarzalnemu stylowi i wyjątkowemu dziedzictwu, Chevrolet Corvette kontynuuje swoją długą historię, wprowadzając amerykańską moc do XXI wieku.

SRT Viper

SRT Viper prędkość maksymalna sięga nawet do 270km/h.

 

SRT Viper, wcześniej znany jako Dodge Viper, to jedno z najbardziej rozpoznawalnych imion w świecie amerykańskich sportowych samochodów. Zaprojektowany z myślą o surowej mocy i wyjątkowych osiągach, Viper to prawdziwy supercar, który od momentu swojego debiutu w 1991 roku zawsze zaskakiwał swoją niepowtarzalną naturą.

Serce Vipera to potężny silnik V10, który dostarcza niewiarygodną moc i przyspieszenie, które z pewnością dostarczą dreszczyk emocji nawet najbardziej doświadczonym kierowcom. Jego niski, muskularny profil i agresywny design sprawiają, że nie da się go pomylić z żadnym innym samochodem.

Oprócz swoich imponujących osiągów, Viper jest również znanym uczestnikiem na torach wyścigowych na całym świecie, zdobywając liczne zwycięstwa i ustanawiając rekordy.

Choć produkcję Vipera zakończono w 2017 roku, jego dziedzictwo żyje dalej, a samochód ten pozostaje jednym z najbardziej ikonicznych i kochanych modeli w historii amerykańskiej motoryzacji.

Ford F-250 i inne pickupy serii F

Ford F-250 również oferowany jest w Europie. Masa własna się do kilku ton.

 

Seria F od Forda to legenda amerykańskiej motoryzacji. Od momentu jej wprowadzenia w 1948 roku, pickupy serii F zawsze były symbolem niezawodności, wytrzymałości i funkcjonalności. Ford F-150 to najpopularniejszy model serii, ale to F-250 i większe wersje wyznaczają standard w kategorii ciężkich pickupów.

Ford F-250 to potężny pojazd, który łączy zdolności ciężarówki z luksusem samochodu osobowego. Jego wytrzymałość i zdolność do przewożenia ciężkich ładunków, a także przeciągania ciężkich przyczep, czynią go niezastąpionym narzędziem pracy.

Jednak dzięki luksusowemu wnętrzu i zaawansowanym technologiom, F-250 zapewnia również komfort na poziomie samochodu osobowego.

Inne modele serii F, takie jak F-350 czy F-450, podnoszą te zdolności jeszcze wyżej, oferując niespotykaną moc i wytrzymałość. Niezależnie od modelu, pickupy serii F są symbolem amerykańskiej siły i niezawodności, które są cenione nie tylko na rynku amerykańskim, ale na całym świecie.

Dodge Grand Caravan

Dodge Grand Caravan, cieszący się dużą popularnością na całym świecie, to model, który od ponad czterdziestu lat definiuje segment minivanów. Kiedy pojawił się na rynku w 1984 roku, zrewolucjonizował rynek samochodów rodzinnych, wprowadzając koncepcję przestronnego, komfortowego i funkcjonalnego pojazdu, idealnego dla dużych rodzin.

Charakterystyczną cechą Grand Caravan jest jego niezwykle elastyczne wnętrze z systemem siedzeń "Stow 'n Go", które można łatwo złożyć, tworząc płaską powierzchnię ładunkową.

W połączeniu z licznymi schowkami i udogodnieniami, jak system rozrywki dla pasażerów na tylnych siedzeniach, Grand Caravan jest doskonałym samochodem dla rodzin, które cenią komfort i praktyczność.

Choć Dodge Grand Caravan został zastąpiony przez Chrysler Pacifica na rynku amerykańskim, nadal jest dostępny w niektórych krajach i pozostaje ulubieńcem dla wielu rodzin na całym świecie. Dzięki swojej niezawodności, funkcjonalności i komfortowi, Grand Caravan pozostaje jednym z najważniejszych modeli w historii minivanów.

A co z hot rodami?

Hot rod własnej produkcji produkowany w Stanach Zjednoczonych.

 

Hot rody to integralna część amerykańskiej kultury samochodowej, symbole wolności i kreatywności. Wiele z nich charakteryzuje się wyrazistymi kolorami, niepowtarzalnymi dekoracjami i potężnymi silnikami.

Hot rody są wyjątkowe w swojej klasie - każdy z nich jest inny, każdy ma swój własny charakter i styl. Są one wyrazem indywidualizmu ich właścicieli, którzy często spędzają lata na modyfikacji i dostosowywaniu swoich samochodów do własnych upodobań. To auta, które przyciągają uwagę, które robią wrażenie na każdym spotkaniu z miłośnikami motoryzacji.

Ale hot rody to nie tylko wygląd - to także osiągi. Te samochody są zbudowane do jazdy, często z mocnymi, zmodyfikowanymi silnikami, które dostarczają niesamowitych emocji na drodze. Niezależnie od tego, czy jest to klasyczny Ford Model A, czy Chevy z lat 50-tych, hot rody zawsze gwarantują zabawę i emocje.

Samochody z lat 50 – cechy charakterystyczne klasyków z USA

Lata 50. to zdecydowanie złoty wiek amerykańskiej motoryzacji. Samochody z tego okresu charakteryzowały się niepowtarzalnym stylem, który dzisiaj jest synonimem nostalgii i klasycznej elegancji. Olśniewające chrome, krzykliwe kolory, wytworne, skrzydlate kształty - to wszystko przyciągało uwagę na drogach zarówno w USA, jak i na całym świecie.

Napędzane potężnymi silnikami V8, te samochody miały tyle mocy, co stylu. Często nazywane "land yachts" ze względu na ich rozmiar i komfort jazdy, samochody z lat 50. to były pojazdy, które symbolizowały amerykański optymizm i prosperującą gospodarkę. Modeli jak Chevrolet Bel Air, Ford Fairlane czy Cadillac DeVille stały się ikonami tamtych lat.

Nawet dzisiaj, samochody z lat 50. są bardzo cenione przez kolekcjonerów i miłośników samochodów na całym świecie. Ich niepowtarzalny styl, pełen glamour i przepychu, oraz to, co reprezentują - era, w której amerykańska motoryzacja naprawdę zaczęła królować - sprawia, że są nie tylko pojazdami, ale także prawdziwymi dziełami sztuki.

Które amerykańskie klasyki podbiły świat?

Bez wątpienia, amerykańskie klasyki z lat 50., 60. i 70. zasłynęły na całym świecie, kreując powszechne wyobrażenie o "amerykańskim sile". Przykłady takich ikon to Ford Mustang, Chevrolet Corvette, Dodge Charger i Pontiac Firebird. Te samochody są nie tylko nierozerwalnie związane z amerykańską historią motoryzacji, ale również zdobyły globalne uznanie.

Mustang, znany na całym świecie z jego rol w kulturze popularnej, jest wciąż jednym z najbardziej rozpoznawalnych i lubianych sportowych samochodów na świecie.

Z kolei Chevrolet Corvette, który pierwszy raz pojawił się na drogach w 1953 roku, jest uważany za jeden z najbardziej wpływowych samochodów sportowych wszech czasów.

Dodge Charger, znany z filmu "Bullitt" i serialu telewizyjnego "Dukes of Hazzard", jest również jednym z najbardziej ikonicznych amerykańskich samochodów. Wreszcie, Pontiac Firebird i jego bliźniaczy model, Chevrolet Camaro, zyskały sławę jako dostępne muscle cars, które oferowały moc i styl za przystępną cenę.

Każdy z tych samochodów w pewien sposób wpłynął na globalną percepcję amerykańskiej motoryzacji, wprowadzając nowe standardy dla wydajności, stylu i innowacji. Ich wpływ jest nadal odczuwal dzisiaj, gdy wiele z tych modeli nadal jest produkowanych i cieszy się popularnością wśród fanów motoryzacji na całym świecie.

 

Dlaczego amerykańskie auta są popularne w Europie?

Amerykańskie auta cieszą się dużą popularnością w Europie, a ich unikalny styl, imponujące osiągi i innowacyjne rozwiązania technologiczne przyciągają wielu fanów motoryzacji. Marki takie jak Ford, Chevrolet i Dodge są znane na całym świecie i mają swoje wierne grono miłośników również na Starym Kontynencie.

Jednym z najbardziej ikonicznych amerykańskich samochodów jest Ford Mustang. Jego niepowtarzalny design, potężne silniki i legenda, która go otacza, sprawiają, że jest to marzenie wielu kierowców. Mustang to symbol wolności i mocy, który przyciąga uwagę na każdej drodze.

Chevrolet, z modelami takimi jak Camaro, również zdobył serca Europejczyków. Camaro to kwintesencja amerykańskiego muscle car’a, oferująca nie tylko niesamowite osiągi, ale także wyjątkowy styl.

Dodge, z modelami takimi jak Charger i Challenger, również ma swoje miejsce w sercach europejskich fanów motoryzacji. Te samochody są synonimem mocy i agresywnego designu, który przyciąga uwagę i budzi emocje.

Nie można zapomnieć o koncernie General Motors, który odgrywa kluczową rolę w produkcji luksusowych samochodów i innowacyjnych rozwiązań technologicznych. Amerykańskie auta są często kojarzone z luksusem i komfortem, co dodatkowo zwiększa ich atrakcyjność w Europie.

Jak sprowadzić auto ze Stanów Zjednoczonych?

Sprowadzenie amerykańskiego auta ze Stanów Zjednoczonych do Europy może być skomplikowanym procesem, ale dla wielu miłośników motoryzacji jest to marzenie warte realizacji. Pierwszym krokiem jest znalezienie odpowiedniego pojazdu, który spełnia europejskie normy bezpieczeństwa i emisji spalin. Warto zwrócić uwagę na stan techniczny auta oraz jego historię serwisową.

Kolejnym etapem jest zorganizowanie transportu samochodu do Europy. Można to zrobić za pośrednictwem specjalistycznych firm transportowych, które zajmują się przewozem pojazdów na duże odległości. Koszty transportu mogą być znaczne, dlatego warto dokładnie przemyśleć wszystkie opcje.

Po przybyciu auta do Europy, konieczne jest jego zarejestrowanie i uzyskanie odpowiednich dokumentów. W niektórych przypadkach może być konieczne dostosowanie pojazdu do lokalnych przepisów, co może wiązać się z dodatkowymi kosztami.

Warto również pamiętać, że amerykańskie auta mogą wymagać specjalistycznych napraw i serwisowania, co może być droższe niż w przypadku europejskich modeli. Dlatego przed podjęciem decyzji o sprowadzeniu samochodu ze Stanów Zjednoczonych, warto dokładnie przemyśleć wszystkie koszty i ryzyka związane z tym procesem. Jednak dla wielu fanów motoryzacji, posiadanie unikalnego amerykańskiego auta jest warte każdej ceny.

Marki amerykańskich samochodów, które pokochali Europejczycy

Mimo różnic kulturowych i gustów, pewne amerykańskie marki samochodów zdołały zdobyć serca Europejczyków. Przykłady obejmują zarówno klasyczne amerykańskie marki, takie jak Ford i Chevrolet, jak i luksusowe producentów jak Tesla.

Ford, dzięki swojej długiej i bogatej historii na Starym Kontynencie, cieszy się ogromnym uznaniem. Modele takie jak Mustang i seria F pick-upów są cenione za swoją niepowtarzalną estetykę i moc.

Chevrolet, choć mniej powszechny niż Ford, zdobył popularność za pomocą swojego kultowego modelu, Camaro. Ten muscle car jest symbolem amerykańskiej mocy i stylu, który zawsze przyciąga uwagę.

Na polu luksusu, Tesla, amerykański producent samochodów elektrycznych, zyskał popularność w Europie. Jego modele, takie jak Model S i Model 3, są cenione za innowacyjne technologie, dynamikę jazdy i ekologiczny charakter.

Mimo różnic w normach i preferencjach, te amerykańskie marki samochodów zdołały zdobyć uznanie i miłość europejskich miłośników motoryzacji, dzięki czemu stały się stałymi elementami na drogach Europy.

Podsumowanie

Nie ma wątpliwości, że amerykańskie auta mają swój unikalny charakter. Czy to klasyczne muscle cars, potężne pickupy, luksusowe vany czy praktyczne SUV-y, amerykańska motoryzacja ma wiele do zaoferowania. Choć nie wszystkie modele są dostępne w niskiej cenie, wybór odpowiedniego auta i dobrze przemyślana decyzja o jego zakupie mogą przynieść wiele radości z jazdy i satysfakcji z posiadania niepowtarzalnego samochodu.

(0/5), głosów: 0
Ocena strony
« powrót