Kto ma pierwszeństwo na skrzyżowaniu?

Jedną z najczęstszych przyczyn wypadków w obrębie skrzyżowania jest wymuszenie pierwszeństwa przez kierowców pozbawionych umiejętności przewidywania. Zasady pierwszeństwa przejazdu w ruchu drogowym to podstawowa wiedza, aczkolwiek może się okazać problematyczna podczas nauki do egzaminu na prawo jazdy. W niektórych sytuacjach nawet doświadczony kierowca może mieć kłopot z ustaleniem pierwszeństwa przejazdu - wynika to z faktu, iż pojawiają się nowe rozwiązania infrastrukturalne, które mogą rodzić wątpliwości w zakresie prawa pierwszeństwa.

Z definicji skrzyżowanie to część drogi będącej połączeniem dróg bądź jezdni jednej drogi w jednym poziomie, z wyjątkiem połączenia jezdni o nawierzchni twardej z drogą o nawierzchni gruntowej lub z drogą wewnętrzną.

Pierwszeństwo przejazdu na skrzyżowaniach równorzędnych

Skrzyżowania równorzędne to takie skrzyżowania, na których nie występują ani znaki drogowe pionowe i poziome, ani sygnalizacja świetlna.

Na skrzyżowaniach równorzędnych pierwszeństwo przejazdu ma kierujący pojazdem, który znajduje się po prawej stronie. Jest to zasada prawej ręki i dotyczy skrzyżowań nieoznaczonych bądź oznaczonych znakiem A-5. Jako pierwszy jedzie pojazd uprzywilejowany, następnie pojazd szynowy i dopiero wtedy pojazdy kołowe, które najpierw muszą ustąpić pierwszeństwa pojazdowi zbliżającemu się z prawej strony.

Należy pamiętać, że kolejność przejazdu na skrzyżowaniu równorzędnym musi być ustalone jeszcze przed wjazdem na skrzyżowanie. W sytuacji, gdy do skrzyżowania zbliżają się dwa samochody z przeciwnych stron, pierwszeństwo przejazdu na takim skrzyżowaniu ma najpierw pojazd jadący na wprost, a potem przejeżdża pojazd nadjeżdżający z naprzeciwka, który skręca w lewo. Zaś jeśli oba pojazdy skręcają w tę samą stronę, pierwszeństwo ma kierujący skręcający w prawo przed kierującym skręcającym w lewo.

W sytuacji, gdy do skrzyżowania równorzędnego zbliżają się trzy pojazdy, to powstaje problem, jeżeli pojazd skręcający w lewo ma prawą stronę wolną. W takim przypadku kierujący ten powinien wjechać na środek skrzyżowania i tam poczekać aż przejedzie pojazd jadący z przeciwnej strony. Wjechanie na środek umożliwi przejazd kierowcy będącemu po lewej stronie.

A co z pierwszeństwem przejazdu na skrzyżowaniu równorzędnym o ruchu okrężnym? W tej sytuacji obowiązują dokładnie takie same zasady pierwszeństwa jak w przypadku standardowego skrzyżowania równorzędnego. Jednakże obowiązuje to tylko w przypadku, gdy przed rondem mamy znak C-12 informujący o tym, że mamy przed sobą rondo, które traktuje się jak skrzyżowanie równorzędne. Natomiast jeśli znakowi C-12 towarzyszy znak A-7, czyli ustąp pierwszeństwa przejazdu, kierujący musi przepuścić wszystkie pojazdy, które znajdują się na rondzie, gdyż nie mamy do czynienia ze skrzyżowaniem równorzędnym.

Powyższe zasady reguluje Ustawa z dnia 20 czerwca 1997 r. Prawo o ruchu drogowym, art. 25, ust. 1. i 2, który mówi, iż „Kierujący pojazdem, zbliżając się do skrzyżowania, jest obowiązany zachować szczególną ostrożność i ustąpić pierwszeństwa pojazdowi nadjeżdżającemu z prawej strony, a jeżeli skręca w lewo – także jadącemu z kierunku przeciwnego na wprost lub skręcającemu w prawo”. Należy pamiętać, że przepis ten nie dotyczy pojazdów szynowych, gdyż mają one pierwszeństwo przejazdu, z wyjątkiem sytuacji, gdy znaki drogowe mówią inaczej.

Zasady pierwszeństwa przejazdu ze znakami i światłami

Pierwszeństwo przejazdu na skrzyżowaniu ze znakami przypada kierowcy, przed którym znajduje się znak D-1 w kształcie rombu, natomiast ustąpić pierwszeństwa samochodowi lub pojazdowi nadjeżdżającemu ma obowiązek kierujący stojący przed znakiem A-7 w postaci odwróconego trójkąta.

Natomiast na skrzyżowaniach, na których jest sygnalizacja świetlna, pierwszeństwo przejazdu najpierw ma pojazd uprzywilejowany, a po nim osoby kierujące pojazdem stojącym przed linią zatrzymania się tuż po zapaleniu się światła zielonego. Zaś pojazd nadjeżdżający z innej strony, który ma czerwone światło, jest zobowiązany do ustąpienia pierwszeństwa.

Kto ma pierwszeństwo na skrzyżowaniu z ruchem kierowanym przez policjanta?

W wyjątkowych przypadkach kierującym ruchem na skrzyżowaniu może być policjant. Wtedy to on jest odpowiedzialny za wskazanie, kto ma pierwszeństwo na skrzyżowaniu w danej chwili, a jego polecenia lub sygnały są nadrzędne w stosunku do wskazań sygnalizacji świetlnej, znaków i przepisów. Przykładowo, kierujący ruchem może zabronić przejeżdżania pojazdom nadjeżdżającym do skrzyżowania, które mają zielone światło i na odwrót - może nakazać jazdę kierowcom mającym czerwone światło.

Kiedy należy koniecznie ustąpić pierwszeństwa pojazdowi nadjeżdżającemu?

Kierujący pojazdem ma obowiązek ustąpić pierwszeństwa na skrzyżowaniu w sytuacji, gdy do skrzyżowania zbliżają się:

• pojazdy uprzywilejowane, czyli straż pożarna, ambulans, policja czy straż graniczna. Warto pamiętać, iż pojazdem uprzywilejowanym jest pojazd wysyłający sygnały świetlne w postaci niebieskich świateł błyskowych i jednocześnie sygnały dźwiękowe o zmiennym tonie, jadący z włączonymi światłami mijania bądź drogowymi.
• pojazdy szynowe, takie jak tramwaj - niezależnie z jakiej strony nadjeżdża. Wyjątkiem jest sytuacja, gdy ze znaków lub sygnałów wynika inny sposób zachowania. Ponadto, pojazd szynowy, który włącza się do ruchu, np. wjeżdża na drogę z zajezdni lub na jezdnię z pętli tramwajowej, także nie ma pierwszeństwa.

Jeśli do skrzyżowania zbliża się zarówno pojazd uprzywilejowany, jak i szynowy, pierwszeństwo na skrzyżowaniu ma uprzywilejowany pojazd.

Jak nauczyć się skrzyżowań - wskazówki

Jeśli do skrzyżowania równorzędnego zbliża się czterech uczestników ruchu, a nikt nie ma pierwszeństwa, to tylko uprzejmość kierowców może pomóc - jeden z kierowców powinien ustąpić pierwszeństwa. Jednak musi on dać czytelny i wyraźny znak drugiemu uczestnikowi ruchu, że ustępuje mu. Do tego może użyć światła samochodu bądź zwyczajnie wskazać ręką. Co więcej, brak reakcji ze strony kierowcy może spowodować zatamowanie ruchu (w praktyce zablokujemy skrzyżowanie). Aczkolwiek, w świetle prawa o ruchu drogowym nie istnieje porozumienie domniemane pozwalające na określenie pierwszeństwa przejazdu na mocy ustaleń pomiędzy kierującymi pojazdami, ale jako że tylko to pozwoli na zachowanie płynności ruchu, tego typu zasady funkcjonują. Oznacza to, że chcąc ściśle zastosować się do przepisów ruchu drogowego, możemy zablokować skrzyżowanie lub doprowadzić do kolizji.

Aby zrozumieć skrzyżowania, pamiętaj, że pierwszeństwa przejazdu powinieneś udzielić pojazdom uprzywilejowanym, kierowcom poruszającym się drogą główną, kierowcom nadjeżdżającym z Twojej prawej strony na skrzyżowaniu równorzędnym oraz pojazdom szynowym.

Ważne, aby podczas kierowania pojazdem, kierujący był w stanie podejść do wszystkich zdarzeń z rozsądkiem, ustępując innemu uczestnikowi ruchu pierwszeństwo przejazdu na skrzyżowaniach równorzędnych, gdyż znacznie ułatwi to opuszczenie skrzyżowania.